Management Impact publiceerde onlangs een reeks uitgangspunten voor succesvol verandermanagement. BrainProfs herkent deze voorwaarden en gebruikt ze in de dagelijkse praktijk om organisaties te helpen met duurzaam veranderen. De experts van BrainProfs lichten deze belangrijke succesvoorwaarden toe in een serie van blogs. In deze editie gaat navigator Jos Claessens in op de vraag waarom de organisatiecultuur zo vaak een struikelblok is in een verandertraject. Verder toont zij aan hoe belangrijk de onderstroom is, als je een veranderstrategie uitstippelt.
Door Jos Claessens
‘Cultuur is alles’. Deze uitspraak is van Lou Gerstner, die bij IBM een van de meest succesvolle verandertrajecten in de geschiedenis heeft geleid. Jos Claessens is het geheel met deze stelling eens. Claessens, auteur van ‘Dagboek van bewust leiderschap’ vindt de cultuur doorslaggevend. Culture eats strategy is ook zo’n mooie uitspraak.
Tegenwoordig begrijpen de meeste zakenmensen wel dat het cultuuraspect cruciaal is. Maar het blijft moeilijk om grip op de onderstroom te krijgen, zo blijkt uit onderzoek van het Katzenberg Center, onderdeel van PwC. Ruim driekwart van de ondervraagden uit dit onderzoek gaf aan dat hun leiders de cultuur hadden genegeerd, waardoor het verandertraject gedoemd was om te mislukken.
Emoties en gevoelens bepalen houding en gedrag
Iedereen weet dat cultuur zo belangrijk is, maar toch lopen organisatieveranderingen vaak mis op juist dit element. Waar gaat het dan fout? Denkt men werkelijk dat het alleen om een nieuwe structuur, systemen en processen gaat?
Cultuur is niets anders dan houding en gedrag, daaronder liggen waarden en normen. In onze rationele, prestatiegerichte wereld hebben we ons te veel gefocust op materiële zaken. Geld, macht en status. Maar mensen zijn niet rationeel. Ook de wetenschap komt met meer en meer bewijs: ons brein is empathisch en ons ‘onbewuste’ is slimmer dan ons ‘bewuste’. Mensen zijn emotionele wezens, er bestaan geen puur rationele beslissingen. Achter elk besluit zit iets van gevoel. Zo werken onze hersenen nu eenmaal. Emoties en gevoelens bepalen onze houding en ons gedrag. Dus de gevoelens zijn de onderstroom in de mens; cultuur is de onderstroom in een organisatie.
Emotionele intelligentie
In mijn ervaring is 9 van de 10 keer de bestaande cultuur vreselijk ziek. Dat kan een laissez-faire cultuur zijn, maar ook een angstcultuur door narcistisch gedrag, pesten of gewoon gebrek aan openheid. Hoe gaat de verandermanager hier nu concreet mee aan de slag? De bekwame verandermanager:
Maakt gebruik van emotionele intelligentie.
Gaat uit van het idee dat verandering het resultaat is van rationele intelligentie, emotionele intelligentie en leervermogen.
Probeert niet het goede van een bestaande organisatiecultuur te veranderen, maar haalt de negatieve emotionele energie eruit.
Heeft al zijn antennes op scherp om zonder oordeel in het hier en nu waar te nemen en neemt het waargenomene mee in de aanpak.
Maakt verbinding, omdat hij weet hoe mensen zich voelen en waarom ze zich op een bepaalde manier gedragen.
Is sensitief, communicatief, dienstbaar, integer en authentiek of mensgericht en geeft zo een boost aan het veranderinitiatief.
Van inspiratie naar verantwoordelijkheid
Kortom, kern van de zaak is - door inzet van emotionele intelligentie - de cultuur om te zetten naar een veilige sfeer, een sfeer van vertrouwen en uitdaging. Anders gezegd: het gaat om het optimaliseren van de positieve energie. Leiders moeten zoeken naar de juiste toon en vervolgens een voorbeeldrol vervullen; een quick win is belanghebbenden bij het veranderproces te betrekken en verandergezinden daarbij het voortouw te laten nemen. Dit noem ik het managen van inspiratie naar verantwoordelijkheid.
Bewust leiderschap
BrainProf heeft experts op het gebied van emotionele intelligentie, bewust leiderschap en solution focus die een katalysator en/of navigator voor verandering kunnen zijn. Coachen op strategisch en operationeel niveau. De organisatie en haar mensen moeten het zelf doen. Meer weten over de aanpak van BrainBrofs? Neem contact op.
Jos Claessens is auteur van de business- en ontwikkelingsroman ‘Dagboek van bewust leiderschap’ en de managementkaarten ‘Van inspiratie naar verantwoordelijkheid’.
Katalysator voor verandering